Delegacija Garantnog fonda Republike Srpske, predvođena direktorom Radivojem Krčmarom početkom septembra prisustvovala je konferenciji “Dijalog o održivosti Zapadnog Balkana”, gdje je sa ostalim učesnicima potpisan i Prijedlog inicijative o formiranju regionalnih klimatkih platformi – Statement of Leadership – Western Balkans Green Navigator.
U intervjuu za Banjaluka.net, direktor Garantnog fonda Republike Srpske Radivoja Krčmar govorio je o značaju i koristima koje Republika Srpska može da ima od ove konferencije.
Krčmar se osvrnuo i na poslovanje Garantnog fonda, istakavši da su zahvaljujući dobroj organizaciji svih učesnika na finansijskom tržištu mogući negativni efekti pandemije COVID-19 smanjeni na najmanji mogući nivo.
On je dodao da je u okviru redovnih aktivnosti poslovanja Fonda, u toku 2020. godine odobreno 13.163.000 KM garancija i time je podržana isplata od 29.240.000 KM kredita.
U 2020. godini zabilježen je nagli pad poslovnih aktivnosti zbog uticaja pandemije COVID-19 . Nakon ublažavanja mjera sprječavanja širenja virusa bilo je potrebno podržati oporavak privrede. Garantni fond Republike Srpske je odigrao značajnu ulogu u podršci preduzetnicima i privrednim društvima da nastave poslovanje. Možete li nam dati kratak osvrt na način poslovanja Fonda i aktivnosti u prethodnoj godini?
KRČMAR: Garantni fond Republike Srpske je, kako ste rekli, u 2020. godini imao rast poslovanja koji je nastao iz povećane potrebe preduzetnika i privrednih društava za finansijskim sredstvima koja su im bila neophodna za nastavak poslovanja. Poslovanje Fonda se zasniva na izdavanju garancija za djelimično obezbjeđenje povrata kreditnih sredstava koje naših privrednici koriste kod poslovnih banaka. Fond odobrava garancije za djelimično obezbjeđenje povrata kredita kako bi sa bankama podijelio rizik finansiranja i samim tim omogućio da banke brže,jednostavnije, fleksibilnije i pod povoljnijim uslovima odobravaju kredite.
Poslovanje Fonda možemo posmatrati kroz dva segmenta. Prvi segment se odnosi na izdavanje garancija iz redovnog poslovanja dok drugi dio se odnosi na izdavanje garancija iz Garantnog programa, a koje Fond izdaje u ime i račun Vlade Republike Srpske. U okviru redovnih aktivnosti poslovanja, u toku 2020. godine odobreno je 13.163.000 KM garancija i time je podržana isplata od 29.240.000 KM kredita. U ime i za račun Vlade Republike Srpske fond je potpisao Ugovore sa poslovnim bankama i mikrokreditnim organizacijama za podršku plasmanima kredita u iznosu od 176.000.000 KM i preuzeo garantovanje za povrat 70 odsto svakog pojedinačnog kredita. Na kraju poslovne 2020. godine Fond je ostvario pozitivan rezultat poslovanja koji nominalno i nije visok prvenstveno zbog opredijeljenosti Vlade Republike Srpske da smanji stopu premija za idate garancije Fonda te da ne naplaćuje premije za garancije iz Garantnog programa. Uzimajući u obzir osnovnu funkciju Fonda, a koja se ogleda u ostvarivanju opšteg interesa društva,a ne na ostvarivanju visokog dobitka iz poslovanja, taj rezultat možemo posmatrati kao opredijeljenost Vlade Republike Srpske da značajan dio akumulacije preraspodijeli privrednicima.
Smanjivanjem stope premije za izdate garancije iz redovnih aktivnosti, te besplatnim garancijama iz Garantnog programa, kao i ugovaranjem značajno povoljnijih kamatnih stopa za kredite obezbjeđene garancijama, u odnosu na kredite koji se odobravaju po standardnim uslovima, Fond je odigrao značajnu ulogu da smanji troškove finansiranja svim korisnicima kredita/garancija i time doprinese održavanju zaposlenosti i njihovom boljem poslovnom rezultatu na kraju godine.
Možete li nam prenijeti opšti ustisak kako je finansijski sektor reagovao na prošlogodišnji pad privrednih aktivnosti te kakvo je sada opšte stanje na tržištu?
KRČMAR: Zahvaljujući dobroj organizaciji svih učesnika na finansijskom tržištu mogući negativni efekti su smanjeni na najmanji mogući nivo. Prvenstveno su značajnu ulogu odigrale brze i pravovremene mjere regulatora, odnosno Agencije za bankarstvo Republike Srpske koja je svojim odlukama omogućila bankama da na vrijeme klijentima, čije je poslovanje pogođeno mjerama za sprječavanje širenja virusa, odobre moratorijume na otplatu kredita te da sa klijentima postignu dogovore oko mogućnosti dalje otplate kreditnih obaveza. Ovim mjerama su značajno ublaženi negativni efekti i po privrednike i po finasnijski sektor. Drugi bitan segment je brzo i veoma kvalitetno rješenje Vlade Republike Srpske o donošenju Odluke o Garantnom programu podrške privredi te izuzetno kvalitetna saradnja sa poslovnim bankama u realizaciji svih donesenih mjera. Sve poslovne banke, sa kojima Fond ima poslovnu saradnju, su pokazale veliku spremnost za saradnju kako bi našim privrednicima omogućile povoljnije uslove finasniranja te zajedno sa Fondom pronašle način da se održi kontinuitet poslovanja.
Značajnu ulogu je, kao i mnogo puta do sada, odigrala Investiciono razvojna banka Republike Srpske koja je smanjila svoje kamatne stope kako bi privrednicima smanjila troškove finasniranja te dužim rokovima otplate kredita omogućila održavanje likvidnosti i kontinuitet poslovanja. Saradnja Investiciono razvojne banke Republike Srpske i Garantnog fonda Republike Srpske je u prethodnom periodu je bila na veoma visokom stepenu počevši od saradnje svih službi u Banci i Fondu na kreiranju i pronalasku načina tj. modela za finansiranje privrede pa do rada na terenu kako bi se sve mjere provodile i kontrolisalo njihovo provođenje.
Obzirom da je 2020. godina bila veoma turbulentna na polju finansija kakvo je stanje u 2021. godini? Kakve ste planove postavili za ovu godinu i koliki je stepen realizacije planova poslovanja?
KRČMAR: U 2021 . godini nastavljamo da unapređujemo poslovanje. Dinamično okruženje zahtijeva stalno praćenje i analizu kako ostvarenih rezultata tako i svih drugih faktora koji mogu uticati na privredne aktivnosti. Dugoročno cilj nam je da Fond postane prepoznatljiv partner privrednicima i bankama te da bude jedna od bitnijih poluga Vladi Republike Srpske za ostvarivanje planova podrške privredi. U ostvarenju tog cilja u stalnoj smo komunikaciji sa nadležnim Ministarstvom finansija Republike Srpske i njihovim stručnim službama u namjeri da kao institucija koja je dobila mandat Vlade Republike Srpske za provođenje Garantnog programa to povjerenje i opravdamo te da kreiranjem novih rješenja kapitalno ojačamo Garantni fond kako bi spremnije dočekali buduće izazove bilo da oni budu u očuvanju postojećeg stanja i nivoa privrednih aktivnosti bilo da oni budu u snažnijoj podršci rastu i razvoju privrede. U svakom slučaju rezultati saradnje su vidljivi i u ovoj poslovnoj godini i ogledaju se kroz nastavak saradnje na provođenju Garantnog programa, gdje sada imamo aktivnih oko 25.400.000 KM garancija, te kroz rast redovnih poslovnih aktivnosti Fonda u toku 2021. odobreno je oko 18.000.000 KM garancija te očekujemo da će do kraja godine dodatno biti odobreno garancija i vrijednosti oko 12.000.000 KM što u odnosu na prošlu godinu predstavlja značajan rast poslovanja Fonda. Važno je istaknuti da je svaka izdata garancija Fonda obezbijeđena kvalitetnim kolateralom te da Fond u ovom trenutku, s ciljem obezbjeđenja naplate potraživanja za plaćene garancije, samim tim očuvanja kapitala Fonda, raspolaže i upravlja sa kolateralom višestruko veće vrijednosti od vrijednosti ukupno izdatih garancija te svakodnevno i u kontinuitetu vrši nadzor nad poslovanjem klijenata za čije je kreditne obaveze garantovao.
Početkom septembra ste prisustvovali konferenciji Dijalog o održivosti Zapadnog Balkana, gdje ste u ime Fonda potpisali i Prijedlog inicijative o formiranju regionalnih klimatkih platformi – Statement of Leadership – Western Balkans Green Navigator.. Možete li nam pojasniti značaj ove konferencije i šta bi mogle biti koristi od učešća Fonda na istoj te potpisivanje same inicijative?
KRČMAR: Kao što smo već informisali javnost početkom septembra smo prisustvovali navedenoj konferenciji koja je imala za cilj da okupi stručnjake iz različitih oblasti poslovanja, a samim tim i renomirane stručnjake iz oblasti finansija kako bismo otvorili pitanja koja se tiču značaja podrške investicijama u obnovljive izvore energije i njihov značaj za zaštitu životne sredine.
Mi smo dobili priliku da pođemo putem akreditacije od strane Zelenog klimatskog fonda i time dobijemo status institucije koja bi bila sposobna da upravlja projektima i investicijama u obnovljive izvore energije, a koje za cilj imaju zaštitu životne sredine i smanjenje emisije štetnih gasova. Konferenciji smo prisustvovali na poziv Razvojnog fonda Vojvodine koji je jedina finansijska institucija u Srbiji prošla put akreditacije za vođenje ovih projekata te Garancijskog fonda Vojvodine koji je, kao i Garantni fond Republike Srpske, punopravan član Evropske asocijacije garantnih fondova. Ovom prilikom smo dobili njihovu podršku i preporuku da kao finansijska institucija započnemo put akreditacije za vođenje ovih projekata u Republici Srpskoj i njihovu spremnost da nam na tom putu obezbijede punu podršku u smislu tehničke podrške kako bismo taj proces započeli i samim tim završili za relativno kratko vrijeme. Sada nam slijedi razgovor sa nadležnim ministarstvima u Vladi Republike Srpske, prvenstveno sa Ministarstvom za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju, kako bismo usaglasili dalje korake u realizaciji započetih aktivnosti. Važno je istaknuti da je naša saradnja sa ovim ministarstvom do sada bila veoma uspješna te da zajedno učestvujemo u radnim grupama koji se bave kreiranjem i realizacijom više projekata na području finansiranja energetske efikasnosti te će ovaj dio aktivnosti samo biti proširenje saradnje s ciljem obezbjeđenja većeg nivoa investicija u Republici Srpskoj,a koje sufinasnira Zeleni klimatski fond.
Svi koji su zainteresovani za tok konferencije istu mogu u cijelosti pogledati na linku: https://www.youtube.com/watch?time_continue=1476&v=lhC6wt0uNyc&feature=emb_title