Garantni fond Republike Srpske je institucija koja provodi Garantni program u ime i za račun Vlade Republike Srpske, a Ugovori o garantovanju potpisani su sa devet komercijalnih banaka i dvije mikrokreditne organizacije, čime je olakšan pristup finansijskim sredstvima onim privrednim subjektima čije poslovanje je tokom pandemije bilo ograničeno ili u potpunosto obustavljeno.
“Korisnici finansijskih sredstava, po ovom osnovu ne snose troškove za garanciju kojom su banke obezbijedile kredite, odnosno drugim riječima garancija je besplatna za sve korisnike, kako za privrednike tako i za banke. Krediti obezbijeđeni garancijom imaju jednostavnije procedure prilikom odobravanja tako da se do potrebnih sredstava dolazi u veoma kratkom vremenskom periodu”, rekao je u intervju za banjaluka.net Vojislav Blagojević, izvršni direktor Garantnog fonda Republike Srpske.
Privrednici u Republici Srpskoj se još uvijek oporavljaju od posljedica, koje je na njihovo poslovanje ostavilo zatvaranje tokom prvog talasa virusa korona. U kojoj mjeri tom oporavku doprinosi Garantni program?
Garantni program nastao je iz potrebe da se privrednicima olakša pristup finansijskim sredstvima komercijalnih banaka nakon perioda u kojem im je, djelimično ili u potpunosti, bilo ograničeno poslovanje s ciljem sprječavanja širenja zaraze korona virusom. Na ovaj način je uspostavljen mehanizam saradnje i podjele rizika između poslovne zajednice, banaka i Vlade Republike Srpske koji za krajnji rezultat ima veću i fleksibilniju dostupnost finansijskih sredstava onim privrednim subjektima kojima su ista potrebna. U ovom trenutku važno je istaknuti da je Garantni program u potpunosti primjenjen u praksi te da svi privredni subjekti, koji su obuhvaćeni ovim programom, mogu podnijeti zahtjeve za finansiranje poslovanja kod komercijalnih banaka koje su izrazile spremnost za saradnju i potpisale Ugovor o garantovanju sa Garantnim fondom Republike Srpske
Obzirom da je Garantni program samo jedna od mjera podrške privredi smatramo da je još rano govoriti u kojoj mjeri je Garantni program doprinio oporavku privrede, ali svakako je bitno istaknuti da imamo veliki broj zadovoljnih korisnika ovog vida finansiranja. Važno je istaknuti da se na ovaj način, uz podršku Vlade Republike Srpske, koja je obezbijedlila sredstva kojima će se komercijalnim bankama garantovati plaćanje kredita, omogućila dostupnost finansijskih sredstva onim privrednim društvima kojima su ista potrebna, ukoliko nastupe nepovoljni periodi u poslovanju u narednom periodu. Na taj način komercijalne banke su dodatno ohrabrene da nastave finasniranje privrede i u periodu nakon smanjenja poslovnih aktivnosti.
Garantni program je osmišljen s ciljem da olakša kreditiranje mikro, malih i srednjih preduzeća koja su pretrpjele stetu zbog pandemije. Koje su prednosti ovakvog vida kreditiranja i koje kategorije privrednika su obuhvaćene ovom mjerom?
Pored mikro, malih i srednjih preduzeća korisnici sredstava iz Garantnog programa mogu biti i poljoprivredna gazdinstva, kao i samostalni preduzetnici. Prednosti ovog vida finansiranja se ogledaju u nižim kamatnim stopama po kojima banke odobravaju kredite, nižim naknadama, mogućnosti korištenja perioda odgode plaćanja kredita do dvanaest mjeseci, kao i dužim rokom otplate kredita za finansiranje tekućeg poslovanja u odnosu na standardne uslove finansiranja. Važno je napomenuti da korisnici sredstava ne snose troškove za garanciju kojom su banke obezbijedile kredite, odnosno drugim riječima garancija je besplatna za sve korisnike, kako za privrednike tako i za banke. Krediti obezbijeđeni garancijom imaju jednostavnije procedure prilikom odobravanja tako da se do potrebnih sredstava dolazi u veoma kratkom vremenskom periodu.
Koji sektori su najviše pogovđeni i u koje svrhe se sredstva od kreditiranja najčešće koriste?
Korisnici sredstava iz Garantnog programa mogu biti poljoprivrednici, privrednici koji obavljaju proizvodne, uslužne, trgovačke i druge djelatnosti. Cilj Garantnog programa je da se obezbijede potrebna finasnijska sredstva za finansiranje nabavke obrtnih sredstava, finansiranje likvidnosti i investicionih troškova, tako da se sredstva i koriste u ovu svrhu. Veliki broj poslovnih subjekata je u prethodnom periodu imalo otkazivanje narudžbi već proizvedene robe, te se suočio sa problemom visokih zaliha gotovih proizvoda i nedostatkom novca za finasniranje tekućeg poslovanja, gdje im je ovaj vid podrške dobro došao da prevaziđu trenutnu situaciju. Sa druge strane ugostiteljske djelatnosti su imale značajan pad poslovanja usljed ograničenja kretanja, samim tim i manje prihoda od poslovanja, manji prihodi su uticali na smanjenu kreditnu sposobnost te im je ovaj vid podrške pomogao na način da mogu koristiti i period odgode plaćanja obaveza do dvanaest mjeseci, a sredstva su im potrebna za nastavak obavljanja djelatnosti.
Sa koliko banaka do sada je Garantni fond potpisao ugovor i kakve su prve procjene učinka ove mjere na jačanje privrede privrede u Srpskoj i nakon saniranja posljedica pandemije?
Garantni fond Republike Srpske je institucija koja provodi Garantni program u ime i za račun Vlade Republike Srpske te je potpisao Ugovore o garantovanju sa devet komercijalnih banaka i dvije mikrokreditne organizacije. Sve informacije o provođenju i korisnicima Garantnog programa transparentno su objavljene na sajtu Garantnog fonda Republike Srpske. Obzirom da su prvi Ugovori o garantovanju potpisani u avgustu mjesecu i da su finansijske organizacije imale mjesec dana da se kroz usvajanje određenih procedura pripreme za provođenje Garantnog programa smatramo da su dosadašnji efekti pozitivni i na zadovoljavajućem nivou. Bitno je istaknuti da su privrednici koristili i druge mjere podrške poslovanju koje se ogledaju kroz korištenje podsticajnih sredstava i sredstava za plaćanje poreza i doprinosa, koje je odobrila Vlada Republike Srpske, te kroz odobravanje moratorijuma na otplatu kreditnih obaveza tako da se Garantni program još nalazi u prvoj fazi realizacije te da će pun efekat imati u novembru i decembru kako je i planirano. Na osnovu dosadašnjeg iskustva u provođenju Garantnog programa možemo zaključiti da su svi korisnici, kako privrednici tako i banke, zadovoljni načinom provođenja programa te da bilježimo pozitivna iskustva u praksi.
Kakvi su planovi za naredni period u pogledu realizacije Garantnog programa, kao pomoći Vlade Republike Srpske?
Ministarstvo finansija Republike Srpske, zajedno sa Garantnim fondom i bankama koje učestvuju u provođenju Garantnog programa, prati i analizira dosadašnju primjenu i efekte provođenja Garantnog programa, te na osnovu prijedloga za unapređenje poslovne saradnje je u završnoj fazi izrade dopune odluke o Garantnom programu. Određenim dopunama se nastoje prevazići svi početni nedostaci u primjeni kako bi se sredstva iz ovog Programa efikasnije koristila. Možemo istaknuti da se razmatra da sredstva iz Garantnog programa budu dostupna privrednicima i u sledećoj poslovnoj godini kako bi se olakšao pristup finansijskim sredstvima za sve kategorije privrednih subjekata utvrđenih ovom odlukom.
Garantni fond Republike Srpske,u okviru svoje redovne djelatnosti, kontinuirano prati i unapređuje saradnju sa privrednicima i bankama koji posluju na teritoriji Republike Srpske. Zajedno sa Vladom Republike Srpske predlaže i usvaja garantne linije kojima bi podržali privredne subjekte s ciljem obezbjeđenja kontinuiteta te rasta i razvoja poslovanja. Svi privredni subjekti kojima je potrebna podrška Garantnog fonda Republike Srpske, a suočavaju se sa nedostatkom kolaterala za djelimično obezbjeđenje kredita kod komercijalnih banaka, mogu se direktno obratiti Garantnom fondu za podršku. Važno je naglasiti da Garantni fond Republike Srpske podržava sve kreditne linije Investiciono razvojne banke Republike Srpske koja u značajnoj mjeri, preko komercijalnih banaka, obezbjeđuje neophodna finansijska sredstva privrednicima, te sa Vladom Republike Srpske nastoji krerirati rješenja koja doprinose rastu i razvoju poslovnih subjekata u našem društvu.
Izvor: banjaluka.net